PATTANI – Konflik di selatan Thailand terus bergolak dengan insiden terbaru membabitkan letupan bom motosikal di daerah Pattani yang mencederakan tujuh orang awam.
Serangan yang berlaku pada awal pagi itu mencetuskan panik dalam kalangan penduduk tempatan yang masih trauma dengan keganasan berterusan sejak hampir dua dekad lalu.
Pasukan keselamatan Thailand segera mengepung lokasi kejadian, namun sehingga kini tiada kumpulan yang mengaku bertanggungjawab atas serangan tersebut. Pihak berkuasa percaya insiden ini mempunyai kaitan dengan kumpulan militan yang menuntut autonomi penuh bagi wilayah selatan negara itu.
Panglima Tentera Wilayah Ke-4, Leftenan Jeneral Paisan Nusang (tengah), bersama pegawai keselamatan tiba lokasi serangan.
Dalam perkembangan terbaru, Perdana Menteri Thailand, Paetongtarn Shinawatra, mengemukakan permohonan maaf secara rasmi berhubung insiden Tak Bai 2004 yang menyaksikan 85 orang tahanan terbunuh akibat tindakan keras pihak berkuasa.
Bagaimanapun, ramai yang masih skeptikal terhadap keikhlasan kerajaan kerana sehingga kini tiada tindakan diambil terhadap pegawai yang terlibat dalam insiden tersebut. Penduduk tempatan menyifatkan permohonan maaf itu sebagai langkah politik semata-mata tanpa usaha konkrit untuk memperbaiki keadaan.
Sejarah panjang konflik di wilayah selatan Thailand berakar daripada penggabungan wilayah Pattani, Yala dan Narathiwat ke dalam kerajaan Siam pada abad ke-19. Penduduk Melayu-Muslim yang majoritinya mendiami wilayah ini berasa terpinggir akibat dasar asimilasi kerajaan yang menekan identiti budaya dan agama mereka.
Ketidakpuasan hati semakin memuncak apabila sistem pendidikan dan pentadbiran kerajaan mengabaikan bahasa Melayu serta mengenakan pelbagai sekatan terhadap ajaran Islam di sekolah dan institusi awam.
Kekacauan mula tercetus dengan lebih ketara pada awal 2000-an apabila kumpulan pemisah seperti Barisan Revolusi Nasional (BRN) mula melancarkan serangan bersenjata terhadap anggota keselamatan dan institusi kerajaan.
Letupan bom, serangan hendap dan pembunuhan pegawai kerajaan menjadi strategi utama mereka. Dalam tindak balasnya, kerajaan Thailand meningkatkan operasi ketenteraan yang sering kali membawa kepada penahanan dan pembunuhan di luar proses undang-undang.
Bottom of Form
Tindakan ini menyebabkan kemarahan semakin membara dalam kalangan penduduk tempatan yang melihatnya sebagai pencabulan hak asasi manusia.
Pihak kerajaan telah beberapa kali cuba mengadakan rundingan damai dengan kumpulan pemisah, dengan Malaysia bertindak sebagai orang tengah. Namun, usaha ini sering kali menemui jalan buntu kerana ketidakpercayaan antara kedua-dua pihak.
BRN, sebagai kumpulan pemisah paling berpengaruh, masih berkeras mahukan autonomi penuh bagi wilayah selatan, satu tuntutan yang sukar diterima oleh Bangkok. Selain itu, perpecahan dalam kalangan kumpulan militan sendiri turut merumitkan proses perundingan, dengan sesetengah kumpulan menolak sebarang bentuk damai.
Seorang wanita membuang undi di sebuah pusat pengundian semasa Pilihan Raya Umum Thailand di wilayah bergolak Pattani. AFP
Ketidakstabilan politik di Thailand juga menjadi faktor utama mengapa konflik ini sukar diselesaikan. Kerajaan Thailand sering mengalami perubahan pucuk pimpinan, menyebabkan dasar terhadap selatan negara itu berubah-ubah.
Rundingan yang dimulakan oleh satu kerajaan sering kali terbengkalai apabila berlaku pertukaran kepimpinan sehingga mengakibatkan usaha damai tidak pernah benar-benar mencapai kejayaan yang mampan.
Penganalisis keselamatan berpendapat bahawa penyelesaian jangka panjang terhadap konflik ini memerlukan pendekatan menyeluruh yang merangkumi aspek politik, ekonomi dan sosial.
Salah satu langkah yang boleh diambil ialah memberikan lebih banyak kuasa autonomi kepada wilayah selatan bagi membolehkan penduduk tempatan mengurus pentadbiran mereka sendiri.
Model yang digunakan di Aceh, Indonesia, sering dijadikan contoh, di mana pemberian kuasa autonomi khas kepada wilayah itu berjaya meredakan konflik yang telah berlarutan sekian lama.
Selain itu, pembangunan ekonomi yang lebih seimbang juga penting dalam memastikan keamanan di wilayah selatan. Pattani, Yala dan Narathiwat merupakan antara kawasan termiskin di Thailand, dengan kadar pengangguran yang tinggi.
Di sana ramai golongan muda yang tidak mempunyai peluang pekerjaan akhirnya menjadi sasaran perekrutan kumpulan militan. Dengan memperkenalkan lebih banyak peluang ekonomi dan pendidikan kepada penduduk tempatan, sokongan terhadap kumpulan pemisah mungkin dapat dikurangkan secara beransur-ansur.
Pada masa yang sama, reformasi dalam pasukan keselamatan Thailand juga perlu dilaksanakan. Pengurangan kehadiran tentera di kawasan penduduk awam serta perubahan dalam pendekatan keselamatan daripada tindakan kekerasan kepada usaha diplomasi dan deradikalisasi boleh membantu meredakan ketegangan.
Penglibatan ASEAN atau PBB sebagai pemantau dalam proses damai juga boleh dipertimbangkan bagi memastikan keadilan bagi semua pihak.
Bagaimanapun, sejauh mana campur tangan antarabangsa boleh memberi impak masih menjadi persoalan. Thailand secara konsisten menegaskan bahawa isu ini adalah hal dalaman yang tidak perlu melibatkan kuasa luar.
Malaysia yang bertindak sebagai orang tengah dalam rundingan juga berdepan cabaran dalam memastikan kesepakatan antara pihak yang bertelagah.
Dalam situasi semasa, keamanan di selatan Thailand masih jauh daripada menjadi kenyataan. Walaupun terdapat beberapa inisiatif ke arah perdamaian, peristiwa seperti letupan bom terbaru di Pattani menunjukkan bahawa keganasan masih belum berakhir.
Selagi tuntutan masyarakat Melayu-Muslim tidak diambil serius dan dasar kerajaan tidak mengalami perubahan drastik, ketidakstabilan dijangka akan terus berlarutan.
Persoalannya kini, adakah Bangkok bersedia untuk mengubah pendekatannya dan memberi ruang kepada wilayah selatan untuk menentukan masa depannya sendiri? Atau adakah konflik ini akan terus membayangi wilayah selatan dengan lebih banyak pertumpahan darah di masa hadapan? Jawapannya masih belum jelas, tetapi satu perkara pasti, tanpa penyelesaian politik yang menyeluruh, keamanan kekal sebagai impian yang sukar dicapai. – Agensi
